همه کودکان نقاشان بالفطره اند

والدین چگونه دریابند کلاس نقاشی که برای کودکانشان انتخاب کرده‌اند با رعایت اصول آموزش نقاشی کودکان است؟
اول از همه آن‌که به هیچ عنوان کودکان را نباید به کپی کاری وادار کرد. کپی کردن در کلاس و این‌که مربی نقاشی را روی تخته بکشد و کودکان از روی آن بکشند کاملا اشتباه است و همچنین این‌که مربی شکل‌ها را خلاصه کند و بگوید مثلا این گل است برای وسطش از یک دایره استفاده کنید هم اشتباه است، نکته دیگر در مورد کلاس‌هایی است که گاه اصرار دارند کودک در چند جلسه بر روی یک نقاشی کار کند در حالی که کودک خودش تعیین می‌کند که کی نقاشی اش پایان یافته.

یعنی مربی تمی‌تواند به کودک بگوید که اثرش تمام شده یا نه؟
به هیچ وجه، این خود کودک است که تمام شدن کارش را اعلام می‌کند، از طرفی برای کودکان زیر 3 سال اصلا نمی‌توان انتظار کار کردن بیش از 5 تا 10 دقیقه را داشت . کودکان بزرگ‌تر هم نهایتا نیم ساعت روی نقاشی شان کار می‌کنند. متاسفانه برخی آموزشگاه‌ها برای این‌که اثری را برای جشنوراه بفرستند و کارهایی از این دست، کودک را مجبور می‌کنند مدام بر روی یک نقاشی کار کند و در این میان هم خلاقیت کودک را از بین می‌برند و هم او را شکنجه می‌دهند تا یک اثر سفارشی برای خودشان بدست بیاورند یا با آن پدر و مادرهایی که ناآگاهند را راضی نگه دارند.

 کلاس های کودکان بسته به سنشان چگونه تقسیم می شود؟
 کودکان را به چهار دسته کلی تقسیم می کنند. گروه اول  کودکان 18 ماهه تا 3 ساله است، گروه بعدی کودکان 4 تا 6 سال، بعد گروه 7 تا 9 سال و در آخر هم 10 تا 12 سال است. نمی‌توان یک کودک 5 ساله و 9 ساله را سر یک کلاس نشاند و در مرحله اول آن کلاس باید به درستی مربوط به آن گروه سنی تنظیم شده باشد چراکه هر دوره ویژگی‌های خاص خودش را دارد. و آموزش نقاشی هم بر اساس روند تفکر کودک باید مشخص شود. مثلا ما در دوره‌های دوم و سوم اندک اندک آموزش را وارد نقاشی می‌کنیم.

یعنی آموزش چندانی در این دوره ها وجود ندارد؟
ببینید تمام کودکان تا حدود 9 سالگی نقاشان بالفطره هستند و مربی و خانواده‌ها تنها باید شرایط بروز این خلاقیت را فراهم کنند.

نقش آگاهی والدین در این میان چیست؟
اغلب خانواده‌ها آگاهی درستی از آموزش درست ندارند، به نظر من مربی باید پیش از شروع کلاس یک یا دو جلسه توجیهی داشته باشد و  والدین را از روند کارش آگاه کند و آن‌ها را با باید و نبایدهای نقاشی کودکان آگاه کند، تا آن‌ها هم در خانه رفتار درستی با این موضوع داشته باشند و هم در مورد کلاس انتظاراتشان درست باشد.

این نوع آموزش نقاشی که شما می‌گویید ابزارهای خاصی می‌خواهد؟
مربی می‌تواند با بازی و تاتر و داستان و تحرک، کودکان را در فضای نقاشی قرار دهد و بقیه به عهده کودک است که بر اساس تفکرش نقاشی کند. از طرفی مربی باید بداند که مثلا کودکان زیر سه سال نمی‌توانند از مداد استفاده کنند و برای آن‌ها آبرنگ و گواش مناسب است و دفترهای نقاشی کوچک و آ5 هم برای کودکان زیر سه سال مناسب نیست. همچنین می‌توان از ابزار کلاژ و خمیر بازی و اینها هم استفاده کرد و تنها محدود به متریال‌ها نقاشی نبود. یک نکته دیگر هم که می‌خواهم اضافه کنم این است که لازم نیست کودک هر بار وسایلش را ببرد و بازگرداند بلکه مربی و آموزشگاه می‌تواند این وسایل را در جایی در کلاس حفظ کند و بعد در آخر ترم به والدین بازگرداند.

پس با این اوصاف لازم نیست مربی خودش نقاش باشد یا این‌که بلد باشد شکلی را بکشد؟
نه، این درست نیست که هرکس نقاشی خوانده یا خودش نقاش است فکر کند می‌تواند بیاید و مربی نقاشی کودکان شود. این کار تخصص خودش را لازم دارد و مربی باید آگاهی های زیادی را همزمان از نقاشی کودکان و روانشانسی کودکان بداند و بر اساس ویژگی‌ها سنی آن دوره سر فصل تعیین کند.

پشت نقاشی کودکان چه چیزی است که این همه کارشناسان آن‌ را مهم قلمداد می‌کنند؟
کودکان با نقاشی خودشان را بروز می‌دهند و از سوی دیگر می‌توان با آن تعامل، روابط اجتماعی و خلاقیت و جسارت را به آن‌ها یاد داد. نقاشی ابراز آموزشی مهمی است و حتی در مدارس هم می‌توانند در آموزش ریاضی و علوم اجتماعی و دروس دیگر از آن استفاده کنند. در این راه آگاهی های یک مربی خیلی می‌تواند حتی در عوض کردن روحیه یک کودک کمک کنند باشد.

چگونه می‌شود روحیه یک کودک را با نقاشی تغییر داد؟
حتی با تغییر یک تکنیک می توان روحیه یک کودک را عوض کرد، مثلا به کودکی که گوشه گیر است و حالتی از افسردگی دارد می‌شود به جای مداد، ماژیک داد و آنوقت ماژیک هم جسارت کودک را بالا می‌برد و هم حال او را عوض می‌کند، چون از طرفی قابل پاک کردن هم نیست اما این‌ها همه به آگاهی مربی بازمی گردد.

مربی چقدر باید آگاهی اش از روانشناسی نقاشی را در آموزشش دخالت دهد؟
مربی باید در این زمینه آگاهی کامل داشته باشد اما هیچگاه نباید به نقاشی کودک نگاهی روانشناسانه داشته باشد و مثلا بگوید امروز خط کودک مغشوش است و کودک را مریضببینددر واقع این کار آموزش را سخت می‌کند اما اگر مثلا یک شکل غیر معمولی در طی یک دوره 7 تا 8 جلسه‌ای تکرار شود آن وقت مربی می‌تواند ارجاع دهد به مشاور کودکان و باز هم نباید خودش اقدامی بکند.